VS – Defensie-expert Ko Colijn voorziet Nederlanders al vijftig jaar van duiding bij gewapende conflicten. Dit keer kijkt hij terug op het presidentschap van Joe Biden. Die oogde niet altijd even doortastend, maar was een betrouwbaardere partner voor Oekraïne dan Donald Trump zal zijn. Nog voordat hij komende maandag het Witte Huis weer betreedt, heeft Trump al geroepen dat hij op zijn eerste dag als president van de Verenigde Staten een einde gaat maken aan de oorlog in Oekraïne. Dat lijkt toch echt onmogelijk.

De Russische president Vladimir Poetin laat uit niets blijken dat hij al iets voelt voor een diplomatieke oplossing (op de volledige overgave van Oekraïne na). Het werpt de vraag op: heeft Biden het dan zo slecht gedaan de afgelopen vier jaar?

Veel herinneringen aan Biden zullen gekleurd zijn door het beeld van een oude, hakkelende en wankele opa, die Oekraïne door zijn getwijfel met kostbaar leed heeft opgezadeld. Ik denk er iets anders over. Het grote terugblikken kan beginnen.

Wat niet onvermeld mag blijven, is dat Biden oude bondgenootschappen koesterde en zelfs nieuwe sloot. Dat zal over zijn opvolger niet gezegd worden. Waar Biden verdragen aanging en het voortouw nam in de steun voor Oekraïne, zal Trump zich uitleveren aan de hoogste bieder. Biden zal de geschiedenis ingaan als aarzelaar of – positiever – bekwame navigator. (Nu.nl)

VS – Op zijn laatste volledige dag als Amerikaans president brengt Joe Biden (82) een bezoek aan de staat South Carolina. Daar woont hij een herdenking bij van Martin Luther King, de zwarte dominee en mensenrechtenactivist die in 1968 werd vermoord. Maandag is Martin Luther King Dag in de Verenigde Staten. De feestdag, ter nagedachtenis aan Nobelprijswinnaar King, vindt elk jaar op de derde maandag van januari plaats. Dit jaar valt de herdenking samen met de inauguratie van Bidens opvolger Donald Trump (78). South Carolina speelde bij Bidens verkiezing in 2020 een beslissende rol. Hij behaalde daar een klinkende overwinning in de voorverkiezingen, vooral doordat een groot deel van de zwarte kiezers op hem stemde. “De waarheid is dat ik hier niet zou zijn zonder de mensen van South Carolina”, zei Biden vorig jaar tijdens een bezoek aan de staat. “Hij keert voor zijn laatste dag terug naar de plaats waar alles begon”, zegt Isaac Holt, een vooraanstaande pastoor in de staat. (HLN)

Wat mogen we dan verwachten van Melania Trump?

VS – Voor de tweede keer wordt Melania Trump (54) first lady van de Verenigde Staten. Tijdens de vorige termijn deed ze dat stijlvol, maar erg op de achtergrond. “Ze heeft het lastig.” Ontwerpers willen haar geen kleding toesturen, en op de cover van Vogue is ze niet gewenst. Bovendien heeft Donald Trump al een cheerleader: “Elon Musk.” Wat mogen we straks van Melania verwachten?

Vier jaar heeft ze al in het Witte Huis gewoond, toch blijft Melania Trump een mysterie. Zien de president en zijn first lady elkaar eigenlijk graag? Ze sloeg een keer zijn hand weg, ze draaide naast hem met haar ogen, maar scheiden deden ze niet. Even werd op antwoorden gehoopt toen Melania in oktober van vorig jaar haar memoires publiceerde. Normaal krijgt zo’n boek veel trompetgeschal, denk maar aan Michelle Obama en diens biografische bestseller ‘Becoming’. De overpeinzingen van Melania werden lauw onthaald: te oppervlakkig, oordeelden critici. Al kwamen we wel te weten dat ze pro-abortus is, tegen de lijn van de Republikeinse partij in. Maandag trekt Melania mee in het Witte Huis, tijdens een verhuizing die maar vijf uur mag duren, de wissel van de macht moet vooruit gaan. Ook Willow, de kat van de Bidens, moet dan de deur uit. Zelf brengen de Trumps geen huisdieren mee. “Zie je mij al de hond uitlaten op het gazon?”, lachte Donald Trump in 2019 op een toespraak in Texas. Nog dit: woensdag, twee dagen na de verhuizing, zullen Melania en Donald exact twintig jaar gehuwd zijn. Normaal  gesproken heeft het personeel tegen die tijd dan de aperitiefglazen uitgepakt. (HLN)

RUSLAND/IRAN – Rusland en Iran hebben een samenwerkingsovereenkomst gesloten voor de komende twintig jaar. Ze gaan hun samenwerking op militair en economisch gebied uitbreiden. De Iraanse president Pezeshkian heeft een bezoek gebracht aan zijn Russische ambtgenoot Poetin in Moskou. De twee landen willen ook de samenwerking van hun inlichtingendiensten en veiligheidsdiensten intensiveren. Daarnaast willen ze militair personeel gaan uitwisselen en de samenwerking in de olie- en gassector vergroten.
Het Russisch-Iraanse akkoord lijkt op een samenwerkingsverdrag dat Rusland vorig jaar met Noord-Korea heeft gesloten. Er is wel een belangrijk verschil: Noord-Korea en Rusland beloofden elkaar te hulp te schieten als een van de twee landen aangevallen wordt.
Die afspraak ontbreekt in de deal tussen Rusland en Iran.Wel wordt benadrukt dat als een van de twee landen “wordt blootgesteld aan agressie” het andere land de “agressor” niet zal bijstaan.
De twee landen haalden de afgelopen jaren hun banden al aan. Westerse landen beschuldigen Iran van het leveren van drones aan Rusland, die het land inzet in Oekraïne. Officieel ontkent Iran betrokken te zijn bij de oorlog.
Vorig jaar trad Iran, samen met een aantal andere landen, toe tot de groep BRICS-landen, die is opgericht als tegenwicht tegen de G7, een groep van rijke industriële landen. Tot de annexatie van de Krim in 2014 behoorde ook Rusland tot deze groep, die toen de G8 heette.
Westerse landen hebben de afgelopen jaren zowel Rusland als Iran sancties opgelegd. Met deze overeenkomst willen de landen een deel van die belemmeringen wegnemen en hun positie in de regio versterken. (NOS)

OEKRAÏNE – Rusland heeft vanochtend vroeg aanvallen uitgevoerd op meerdere plekken in Oekraïne. In Kyiv werden drie vrouwen en een man gedood bij een aanval in het centrum van de stad. Ook zijn er drie zwaargewonden.
In Kyiv ging ruim een uur lang het luchtalarm af. Burgemeester Klytsjko zei dat de luchtafweer rond de stad in werking was. Bij de aanval zijn verschillende ruiten gesneuveld, waaronder die van een metrostation dat tijdelijk is afgesloten.
Volgens de burgemeester kwam er rook uit een appartementencomplex en moest een beschadigde waterleiding worden gerepareerd. Daardoor kwamen sommige delen van de stad zonder water te zitten.
Het Oekraïense leger zegt dat het 24 drones en twee ballistische raketten heeft vernietigd. In totaal zouden 39 drones en vier raketten zijn afgevuurd vanuit Rusland. Bij een aanval in de stad Zaporizja vielen zeker zes gewonden en raakten meerdere huizen beschadigd.
Ook van Russische kant worden aanvallen gemeld. Het ministerie van Defensie zegt dat er 46 Oekraïense drones zijn vernietigd. Inwoners van de regio Toela melden een brand in een oliedepot. (NOS)

SYDNEY – Tienduizenden mensen in de Australische deelstaat New South Wales zitten zonder elektriciteit na hevige wind en regenval. In de regio Sydney wordt gewaarschuwd voor overstromingen omdat er in korte tijd veel regen kan vallen.
In Sydney hebben zo’n 28.000 mensen geen stroom en in nabijgelegen gebieden zitten nog eens zo’n 15.000 inwoners zonder elektriciteit. Bij hulpdiensten zijn sinds gisteren bijna 3000 telefoontjes binnengekomen over omgewaaide bomen en schade aan huizen.
“Het is een onvoorspelbare situatie”, zegt minister McAllister van noodsituaties. “Ik raad mensen in de getroffen gebieden aan om de laatste ontwikkelingen in de gaten te houden en de adviezen van de hulpdiensten op te volgen.”
Eerder deze week zaten veel meer mensen zonder stroom. Door stormen waaiden bomen en elektriciteitsmasten om en kwamen 200.000 mensen in het donker te zitten. Woensdag kwam een man van 80 om het leven in Cowra, op zo’n 300 kilometer ten westen van Sydney, toen er een boom op zijn auto viel. (NOS)

RUSLAND – Hackers die gelinkt zouden zijn aan Rusland hebben geprobeerd toegang te krijgen tot WhatsApp-accounts van ministers wereldwijd. Vooralsnog zouden de hackers geen informatie hebben buitgemaakt. De hackers verstuurden mails naar bewindspersonen over de hele wereld. Het zou onder meer gaan om mensen die betrokken zijn bij diplomatie, defensiebeleid en steun aan Oekraïne.
In de mails doen de hackers zich voor als een Amerikaanse overheidsfunctionaris. Ze nodigen ontvangers via een link uit deel te nemen aan een groepsgesprek op WhatsApp. Het zou gaan om een groepsgesprek met “de recentste initiatieven om Oekraïense ngo’s te ondersteunen”.
De link leidt alleen niet naar een groepsgesprek, maar verbindt het account van het slachtoffer aan een ander apparaat of aan de WhatsApp Web-portal voor laptops. “De daders krijgen zo toegang tot de berichten van het slachtoffer en kunnen data verzamelen”, schrijft softwarebedrijf Microsoft.
Volgens Microsoft zit de hackersgroep Star Blizzard achter de mails. Het Britse nationale cyberveiligheidcentrum (NCSC) heeft deze groep gelinkt aan het Russische spionnen agentschap FSB. Dat zou “het vertrouwen in de Britse politiek en andere soortgelijke landen willen ondermijnen”, schrijft The Guardian. (Nu.nl)

GAZA – De eerste drie gijzelaars zijn zondag vrijgelaten door Hamas bij de ingang van het staakt-het-vuren. Het gaat om de Israëliërs Doron Steinbrecher (31), Emily Damari (28) en Romi Gonen (24). Het kantoor van premier Benjamin Netanyahu zegt dat er in de komende zeven dagen nog eens vier vrouwelijke gijzelaars worden vrijgelaten. In de eerste fase van het bestand moeten in totaal 33 gijzelaars worden vrijgelaten. In ruil daarvoor laat Israël honderden Palestijnse gevangenen vrij.

De vrijlating van de eerste drie gijzelaars is het begin van het langverwachte akkoord over een wapenstilstand in de Gazastrook. De deal werd woensdagavond bekendgemaakt na maandenlange onderhandelingen. De Verenigde Staten, Qatar en Egypte waren daar als bemiddelaars nauw bij betrokken. Zondagochtend leek het nog even mis te gaan. Hamas zou met een namenlijst komen van de mensen die zouden worden vrijgelaten, maar die kwam “vanwege technische problemen” te laat. Netanyahu besloot daarop door te gaan met de aanvallen in het noorden van Gaza. Daarbij zouden negentien Palestijnen om het leven zijn gekomen. Die aanvallen zijn niet onafhankelijk geverifieerd. (Nu.nl)

KENIA – De Keniaanse overheid is op sociale media een tegencampagne begonnen die jonge Kenianen ervan moet overtuigen dat de komst van koning Willem-Alexander en koningin Máxima goed is voor hun land. Deze week wordt online geprotesteerd tegen het staatsbezoek, dat tussen 18 en 20 maart moet plaatsvinden op uitnodiging van president William Ruto. Maar veel Kenianen vinden het bezoek ongepast, omdat Ruto wordt beschuldigd van grove mensenrechtenschendingen.
Na een golf van kritische berichten over het staatsbezoek wordt platform X sinds donderdag overspoeld met posts met een heel andere teneur. ‘Karibu Kenya’, welkom in Kenia, staat boven foto’s die worden gedeeld van het koningspaar. Ook zijn er filmpjes en teksten met namen als “Dertig redenen waarom Kenia de rode loper uitrolt voor de Nederlandse koninklijke familie”. Daarin wordt het belang van de handelsrelatie tussen de twee landen uiteengezet, onder meer op het gebied van landbouw, toerisme en transport.
“We noemen dit sociale media diplomatie”, zegt Dennis Itumbi. Hij staat aan het hoofd van een overheidsinstantie die onder meer online campagnes voert ten faveure van president Ruto. Itumbi werd in augustus benoemd, enkele maanden na het begin van massale protesten tegen een afgekondigde belastingverhoging op levensproducten.
“We willen jonge mensen hiermee laten zien waarom Nederland zo belangrijk is”, zegt hij aan de telefoon vanuit de hoofdstad Nairobi. “Het moet duidelijk zijn dat het koningspaar echt niet alleen voor Ruto komt.” Jonge mensen op sociale media begrijpen niet dat relaties van staat tot staat verder gaan dan alleen persoonlijkheden. Ze moeten het bezoek in een breder perspectief zien.” (NOS)

ISRAËL – Het volledige Israëlische kabinet heeft vrijdagnacht na een zes uur durende vergadering officieel ingestemd met een staakt-het-vuren in de Gaza Oorlog. Eerder stemde het Israëlische veiligheidskabinet er ook al mee in. Het bestand kan daardoor zondag zoals gepland ingaan. Het staakt-het-vuren gaat zondag om 8.30 uur (lokale tijd) in, meldt Reuters zaterdagochtend op basis van het Qatarese ministerie van Buitenlandse Zaken.
Het kantoor van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu maakte eerder op vrijdag bekend dat het veiligheidskabinet, dat uit elf ministers bestaat, akkoord ging met het staakt-het-vuren. Een meerderheid van het veiligheidskabinet was voor, maar de exacte stemverdeling is niet bekend.
Na de stemming van het veiligheidskabinet begon de vergadering van het volledige Israëlische kabinet over het bestand. Het kabinet moest het staakt-het-vuren formeel goedkeuren voor het in werking kan treden.
Dat moet zondag gebeuren. Er was wat twijfel ontstaan of dat ging lukken, omdat de instemming van de Israëlische regering vertraging had opgelopen en werd uitgesteld. In eerste instantie werd de stemming van de regering donderdag verwacht.
Volgens Netanyahu ontstond de vertraging doordat Hamas op het laatste moment probeerde concessies af te dwingen. Hamas ontkende dat.
De spanningen binnen het Israëlische kabinet liepen op doordat twee ultra rechtse ministers tegen het bestand zijn. Minister van Financiën Bezalel Smotrich noemde het akkoord “slecht en gevaarlijk voor de veiligheid van Israël”. Hij dreigde uit de coalitie te stappen als Israël de strijd definitief zou staken.
Ook minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir zei dat hij uit het kabinet zou stappen bij een akkoord, dat hij “vreselijk” noemde. Volgens Ben-Gvir doet het bestand alle vooruitgang teniet die in de oorlog is geboekt. Het is nog niet bekend of Smotrich en Ben-Gvir het kabinet verlaten of toch aanblijven als minister. (Nu.nl)

OEKRAÏNE- Volgens het gerenommeerde Amerikaanse Institute for the Study of War (ISW) kunnen alle Noord-Koreaanse soldaten die zijn ingezet aan het Russische front – 12.000 in totaal – uitgeschakeld zijn tegen april, als de huidige verliezen aanhouden. Deze explosieve cijfers roepen vragen op over hoeveel verliezen de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un op termijn zal willen slikken. Volgens analisten van het ISW heeft Noord-Korea sinds begin december vorig jaar dagelijks gemiddeld 92 soldaten verloren tijdens de hevige gevechten in de Russische regio Koersk. Dat blijkt uit rapporten afkomstig van Oekraïense en Zuid-Koreaanse bronnen, evenals uit verslagen van Russische militaire bloggers.
“Als deze hoge verliezen aanhouden, kunnen alle Noord-Koreaanse troepen in de oblast Koersk binnen 12 weken, tegen half april 2025, worden uitgeschakeld”, luidt het. Hoewel een deel van de ingezette troepen gewond raakt in plaats van sterft, is het onduidelijk of deze gewonde Noord-Koreaanse soldaten ooit weer inzetbaar zullen zijn aan het front.
De cijfers zijn alarmerend. Zuid-Koreaanse inlichtingendiensten melden dat tot nu toe zo’n 300 Noord-Koreaanse soldaten zijn gesneuveld in Koersk, terwijl 2.700 soldaten gewond zijn geraakt. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky gaf begin januari aan dat het totaal aantal Noord-Koreaanse doden en gewonden inmiddels is opgelopen tot 3.800. (HLN)

HONGARIJE – De Hongaarse justitie verdenkt anticorruptie chef Ferenc Biró van machtsmisbruik en corruptie. Biró staat aan het hoofd van een instantie die toezicht houdt op hoe EU-subsidies worden uitgegeven. Eerder plaatsten de Verenigde Staten hem al op een corruptielijst.
De Hongaarse politie deed vrijdag een inval bij het hoofdkantoor van de organisatie en het huis van Biró. Hij zou geld van de organisatie hebben gebruikt om zijn huis te renoveren en een 100 meter lang hek te laten aanleggen, schrijft de Hongaarse krant Magyar Nemzet. Ook zou hij dure auto’s hebben gehuurd en zijn vrouw in bedrijfsauto’s hebben laten rijden.
Biró geeft toe dat zijn vrouw af en toe gebruik heeft gemaakt van zijn bedrijfswagen. Alle andere verdenkingen spreekt hij tegen. Volgens hem is de inval een politieke actie en houdt die verband met verschillende onderzoeken van de instantie.
Zo zou hij onderzoek doen naar de minister verantwoordelijk voor communicatie en de geheime diensten. Onder meer documenten over dat onderzoek zijn in beslag genomen, zegt Biró. De VS plaatste de voorman van de instantie tien dagen geleden al op de sanctielijst vanwege corruptie.
De Hongaarse anti-corruptieorganisatie werd in 2022 opgericht omdat de Europese Unie beter zicht wil hebben op hoe de EU-subsidies worden uitgegeven. Miljarden aan Europese subsidie zijn bevroren, totdat Hongarije een aantal doelstellingen heeft behaald. Een daarvan is beter optreden tegen corruptie. (Nu.nl)

LA PAZ – Een rechter in Bolivia heeft de arrestatie bevolen van oud-president Evo Morales. Morales (65) wordt ervan beschuldigd een relatie te hebben gehad met een minderjarig meisje. Het arrestatiebevel volgde nadat hij op twee zittingen niet kwam opdagen. Volgens de uitspraak van de rechter, die op nationale televisie werd uitgezonden, worden ook de rekeningen van Morales bevroren en mag hij het land niet uit.
Formeel wordt de oud-president aangeklaagd voor mensenhandel. De ouders van het minderjarige meisje zouden hun dochter hebben aangemeld bij de jeugdgarde van de partij van Morales, in ruil voor politieke voordelen. Morales zou vervolgens een relatie met haar zijn aangegaan en in 2016 een kind bij haar hebben verwekt.
Morales noemt de vervolging politiek gemotiveerd. „Mijn aanklagers streven niet naar gerechtigheid, ze willen me verbannen en elimineren voor de komende presidentsverkiezingen in Bolivia”, schreef hij op X. Op 17 augustus zijn er presidentsverkiezingen in het Zuid-Amerikaanse land.
In 2019 werd Morales tot aftreden gedwongen, na een presidentschap van meer dan tien jaar. Hoewel hij volgens de wet geen derde ambtstermijn kan nastreven, hoopt hij toch de nominatie van zijn linkse partij MAS te verzilveren voor de verkiezingen van dit jaar. (De Telegraaf)