Advocaten hebben het niet makkelijk. Om daar eens bij stil te staan, is 24 januari uitgeroepen tot de Dag van de Bedreigde Advocaat. In veel -voornamelijk derde wereld- landen worden advocaten vermoord of gevangen gezet, en kunnen ze hun beroep niet uitoefenen. Een advocaat is een door de wet beschermd vertrouwenspersoon die in burgerlijke en in strafzaken een partij bijstaat en dan vaak raadsman of raadsvrouw wordt genoemd. In tegenstelling tot een notaris, die onpartijdig is en voor twee partijen met tegengestelde belangen werkzaam kan zijn, is de advocaat altijd belangenbehartiger voor één partij of meerdere partijen met een identiek belang.

Gedurende de eerste drie jaren mag de advocaat niet zelfstandig zijn beroep uitoefenen. Hij is dan als advocaatstagiair werkzaam onder begeleiding van een ervaren advocaat als patroon. Als stagiair dient hij dan nog verplicht een beroepsopleiding te volgen en een aantal tentamens af te leggen. De beroepsopleiding is recentelijk nogal uitgebreid en verzwaard. Sommige advocaatstagiaires maken gebruik van een repetitor om zich beter op de examens voor te bereiden. Er zijn immers maar drie examenkansen per examen aanwezig. Na het succesvol voltooien van de beroepsopleiding wordt een stageverklaring afgegeven. Daarna mag hij of zij zelfstandig werkzaam zijn. Het aantal advocaten in Europa bijvoorbeeld is in de laatste decennia flink gegroeid. In 1970 waren er 2063 advocaten en in 2016 waren dat er 17.343. Advocaten werken meestal in groepsverbanden van twee tot enkele honderden samen en specialiseren zich op een bepaald juridisch gebied.

Er bestaat in burgerlijke zaken een wettelijk verplichte procesvertegenwoordiging door een advocaat. Een partij is verplicht een advocaat te stellen in civiele procedures bij de rechtbank, het Gerechtshof of de Hoge Raad. Bij de kantonrechter, (als gedaagde) in verschillende familierechtelijke zaken en als gedaagde in een kort geding bij de rechtbank (de voorzieningenrechter) mag men wel in persoon, dus zonder advocaat, verschijnen…[+]