WASHINGTON  –  De Amerikaanse overheid dreigt nog voor de kerst in acute geldnood te komen. Aangespoord door aankomend president Trump en zijn bondgenoot Elon Musk hebben Republikeinen in het Congres onverwachts een compromis met Democraten voor extra fondsen weggestemd. Een alternatief plan dat wel de steun van Trump kreeg haalde het afgelopen donderdagnacht ook niet. Door de impasse komt de federale overheid mogelijk dit weekend al zonder geld te zitten. Dat kan betekenen dat honderdduizenden ambtenaren vlak voor de feestdagen zonder salaris thuis komen te zitten en musea en nationale parken in de kerstvakantie niet open kunnen. Wel blijven essentiële overheidsdiensten als defensie en politie doordraaien, en ook uitkeringen zijn gegarandeerd. De politieke crisis legt nog voor het aantreden van Trump de breuklijnen in Washington bloot. Trump zette fractieleider Johnson van zijn eigen partij in zijn hemd, maar kreeg op zijn beurt ook niet de steun van partijgenoten voor zijn eigen plannen. De Democraten schilderen Musk af als de echte machthebber in Washington, die Trump naar zijn pijpen laat dansen.

De Democraten en Republikeinen moeten gezamenlijk afspraken maken over het federale budget om de overheidsdiensten te financieren. Daar had voorzitter Johnson van het Huis van Afgevaardigden een compromis over bereikt met de Democratische oppositie. Maar toen bemoeide Musk zich met de zaak, de miljardair die Trump heeft aangewezen om overheidsuitgaven efficiënter te maken. “Dit wetsvoorstel mag niet aangenomen worden”, twitterde hij diep in de nacht. De rest van de dag uitte hij in ruim zestig berichten en retweets zijn kritiek. Zo nam Musk het wetgevers kwalijk dat er te veel extraatjes in opgenomen waren, zoals de eerste salarisverhoging in vijftien jaar voor Congresleden. Hij verspreidde echter ook misinformatie dat er miljoenen aan steun voor Oekraïne onderdeel van de afspraken zouden zijn, evenals miljarden voor een nieuw American footballstadion in de hoofdstad. Hoewel politici benadrukten dat die voorstellen helemaal niet voorkomen in het voorstel, noemde Musk de wet vreselijk, ongehoord en een waanzinnige misdaad. Hij stelde voor ieder Congreslid dat voorstemde weg te sturen bij de volgende verkiezingen. Volgens hem zou er geen enkele wet meer aangenomen moeten worden voordat Trump over een maand aantreedt. “Niet één. Nul.”

Het leidde ertoe dat het compromis van tafel ging en Republikeinen overhaast een alternatief moesten aanleveren, waarin onder meer hun eigen loonsverhoging was verdwenen. Daarnaast had de partijleiding een eis van Trump overgenomen om het schuldenplafond te schrappen tot 2027. Dat zou betekenen dat de federale overheid niet meer gebonden is aan een grens om extra te lenen. Nu waren het de Democraten die protesteerden. Hoewel ze in het verleden wel oren hadden naar meer financiële armslag voor de overheid, zijn ze bang dat het geld onder Trump vooral gebruikt gaat worden voor belastingverlagingen voor rijken. “Dit kun je geen serieus voorstel noemen”, reageerde fractieleider Jeffries op het plan van de Republikeinen. Zijn antwoord was daarom “niet alleen nee, maar hell no.” Zijn invloedrijke collega Steny Hoyer laakte de tactiek van de Republikeinen om te elfder ure nog zo’n enorme beleidswijziging te willen doordrukken. “Zonder discussie, het was slikken of stikken.” (NOS)

Fototekst: Trump met Musk. (AP)