AMSTERDAM  –   Met een internationale operatie legde de politie dinsdag opnieuw een telefoondienst voor criminelen plat: Matrix. Opsporingsdiensten konden drie maanden lang meelezen met wat criminelen elkaar in het geheim dachten te sturen, in totaal ging het om zo’n 2,3 miljoen berichten. Matrix werd onder andere gebruikt bij de moord op de Nederlandse misdaadjournalist Peter R. de Vries.

Het kraken van Matrix stond al drie jaar op het wensenlijstje van de Nederlandse opsporingsautoriteiten. Het was de moord op Peter R. de Vries in juli 2021 die ervoor zorgde dat het chatprogramma, waarmee criminelen elkaar versleutelde berichten kunnen sturen, vol in de schijnwerpers kwam. De uitvoerders van de aanslag kregen destijds via deze app instructies van de moordmakelaar. Drie jaar na de moord op de misdaadjournalist slaagde Nederland, in samenwerking met Spanje, Frankrijk Italië en Litouwen erin om drie maanden lang live mee te lezen wat gebruikers van Matrix in het geheim naar elkaar dachten te sturen. Berichten over internationale drugshandel, witwassen, geweld en corruptie. Dinsdag werden verspreid over Europa verschillende sleutelspelers achter de berichtendienst opgepakt.

Op verzoek van Nederland werd in het Spaanse Marbella, het vermeende brein achter Matrix, in de boeien geslagen. Het gaat om een 52-jarige man uit Litouwen. Ook een Nederlandse handlanger (30) werd aangehouden. De Spaanse autoriteiten doorzochten verder zes panden en legde beslag op een villa ter waarde van 15 miljoen euro. Ook in Litouwen vonden zes huiszoekingen plaats. In Frankrijk zit een derde verdachte vast. In totaal werd er tijdens de zogeheten ‘klapdag’ beslag gelegd op €130.000 cash geld en een half miljoen aan cryptomunten, evenals vier auto’s en bijna duizend Matrix-telefoons.

Matrix is het negende criminele communicatiemiddel dat wordt gekraakt door Europese opsporingsdiensten. Eerder gingen onder andere Encrochat en Sky ECC voor de bijl. Daardoor kon de politie de afgelopen jaren meer dan een miljard heimelijke berichten tussen criminelen lezen. Het diende als bewijs in rechtszaken en leidde tot de veroordeling van talloze criminele kopstukken uit binnen- en buitenland. Vergeleken met voorgangers als Encrochat en SKY ECC is Matrix een bescheiden speler in de onderwereld. In totaal werd de dienst door grofweg duizend mensen gebruikt. Dat had alles te maken met de verkoopstrategie. Het werd niet open en bloot verkocht, maar gebruikers kregen alleen toegang als ze waren uitgenodigd. Voor een abonnement van een half jaar was je grofweg €1.500 kwijt. De oprichters van Matrix vergeleken hun creatie met een luxe sportwagen.

In 2021 startte Nederland en Frankrijk het onderzoek naar Matrix. Al snel bleek dat de infrastructuur achter de dienst behoorlijk ingenieus in elkaar zat en draaide op computerservers verspreid over heel Europa. Bovendien zaten de gebruikers in verschillende landen. Het leidde uiteindelijk tot een samenwerking tussen vijf partijen: Nederland, Frankrijk, Italië, Litouwen en Spanje. Rechercheurs en analisten uit die landen vormden bij Europol een taskforce die de 2,3 miljoen berichten analyseerde. (HLN)

RUSLAND – De Russische president Vladimir Poetin (72) heeft een veel grotere rol gespeeld bij de deportatie van Oekraïense kinderen dan aanvankelijk gedacht. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek van de gerenommeerde Amerikaanse universiteit Yale. “Poetin en functionarissen van het Kremlin keurden het programma moedwillig goed en probeerden de omvang ervan te verbergen”, klinkt het.

De onderzoekers van Yale baseerden zich voornamelijk op gelekte Russische documenten, satellietbeelden en locatiegegevens. Volgens de studie, gesteund door het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken, zijn er sinds het begin van de oorlog in februari 2022 zeker 19.500 Oekraïense kinderen naar Rusland gebracht. De onderzoekers konden 314 kinderen tussen 2 en 17 jaar identificeren, die gedwongen bij een Russisch gezin zijn ondergebracht. De kinderen komen voornamelijk uit de bezette provincies Loehansk en Donetsk, in het oosten van Oekraïne.

Het deportatieprogramma werd door het Kremlin gefinancierd en had als doel de kinderen te “russificeren”, klinkt het. Ze raakten hun Oekraïense identiteit kwijt en werden onderworpen aan “pro-Russische en militaire propaganda.” (HLN)

VERENIGDE STATEN – Een rechter in de Amerikaanse staat Delaware heeft maandag haar eerdere besluit bekrachtigd om een megabeloning van ongeveer 56 miljard dollar voor Tesla-topman Elon Musk te blokkeren. Zij deed dat, ondanks dat de aandeelhouders van Tesla in juni voor een tweede keer instemden met het plan voor de beloning. De rechter hield echter vast aan haar eerdere uitspraak van januari, waarin zij oordeelde dat het bestuur van Tesla te sterk onder invloed stond van Musk, toen het het beloningsplan in 2018 aannam. Het pakket aandelenopties was aanvankelijk 2,6 miljard dollar waard. Maar die waarde was tot 56 miljard gestegen tegen de tijd dat de rechter het begin dit jaar blokkeerde. Op basis van de slotkoers van maandag is het pakket nu zelfs ruim 101 miljard waard. Ook zonder de megabeloning is Musk overigens al de rijkste man ter wereld, met een vermogen van meer dan 300 miljard dollar. Het beloningspakket werd begin dit jaar verworpen door de rechter, na een aanklacht van een kleine belegger. Een belangrijk argument was toen dat beleggers niet volledig waren ingelicht over enkele belangrijke details. De zaak trok wereldwijd veel aandacht. Meer dan 8.000 Tesla-aandeelhouders stuurden brieven naar de rechter waarin ze hun mening gaven. En Musk was zelfs zo boos over de beslissing van de rechter dat hij een formele verhuizing van Tesla in gang zette van de staat Delaware naar Texas, waar het hoofdkantoor van de autofabrikant staat. Musk heeft dertig dagen om te beslissen of hij in beroep gaat tegen de uitspraak. (Nieuwsblad.be)

ABUJA   –  Nigeria is begonnen met een grote vaccinatiecampagne tegen malaria. In het West-Afrikaanse land komen het vaakst mensen om het leven door de tropische infectieziekte. Bijna een derde van alle malariadoden komt uit Nigeria, waar nu voor het eerst een grote vaccinatieronde wordt gehouden.

Kinderen tussen vijf en vijftien maanden oud krijgen het vaccin toegediend. De vaccinaties beginnen in de staten Bayelsa en Kebbi, waar de meeste mensen getroffen worden door de tropische ziekte.

Het vaccin dat gebruikt worden is R21/Matrix-M. Dat werd eerder ingezet in Ivoorkust en de Democratische Republiek Congo. Volgens onderzoekers is het vaccin 75 procent effectief. Aangeraden wordt het te gebruiken naast preventiemaatregelen zoals klamboes en bestrijdingsmiddelen.

Malaria is een tropische ziekte die wordt veroorzaakt door een parasiet. Deze kan het lichaam binnenkomen door de beet van een mug die besmet is met het virus. Symptomen van malaria zijn koorts, hoofdpijn en spierpijn. Jonge kinderen en zwangere vrouwen hebben een verhoogd risico om te overlijden aan de gevolgen van malaria. (NOS)

Fototekst: Kinderen in Ivoorkust werden al eerder gevaccineerd tegen malaria. (EPA)

SOFIA  –  European countries have agreed to downgrade the protection status of wolves due to their growing number and effect on agriculture and farming livestock. The 49 member states of the Bern Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats agreed to lower the wolf’s protection status from “strictly protected” to “protected”, the Council of Europe said on Tuesday. The change will be implemented from March 2025.

Wolves have been protected from being hunted or captured unless they pose a serious threat to livestock or health and safety. Under their new status, any “exploitation” of wolves “shall be regulated in order to keep the populations out of danger” – giving a far lower threshold for hunting them. The European Commission proposed the change last year as growing wolf numbers led to conflicts with farming and hunting communities and there were calls for measures to prevent attacks on livestock.

“Important news for our rural communities and farmers. We need a balanced approach between the preservation of wildlife and the protection of our livelihoods,” European Commission President Ursula von der Leyen said in a statement after the vote. Last year, von der Leyen lost her beloved pony Dolly to a wolf that crept into its enclosure on her family’s rural property in northern Germany.

Grey wolves were virtually exterminated in Europe a century ago, but their numbers have strongly rebounded due to conservation efforts. This includes their designation as a “strictly protected” species under the 1979 Bern Convention, which bars them from being killed or captured unless posing a safety threat to humans or livestock. In 2023, there were breeding packs of grey wolves in 23 European Union countries, with a total population estimated at about 20,300 animals, bringing the elusive creatures into more frequent contact with humans.

More than 300 environmental and animal protection groups have spoken out against relaxing protections for wolves, arguing it is premature since while population numbers have grown, their recovery is still ongoing. In a statement on X, the World Wildlife Fund’s EU office said the commission’s decision was “extremely disappointing” and politically motivated. “Instead of supporting coexistence measures, we backtrack on our own conservation success!” said the group.  (Al Jazeera/ Karol Kalisky, Arolla Film, Slovakia)