MOSKOU  –  Rusland lijkt een nieuw wapen in stelling gebracht te hebben tegen Oekraïne: ecocide. Volgens Kiev vergiftigde Moskou met opzet de belangrijke rivier de Seym, met verstrekkende gevolgen voor de natuur en risico’s voor de waterbevoorrading van miljoenen mensen.

De Seym is 750 kilometer lang en ontspringt in Rusland. Vandaar stroomt hij richting Oekraïne, waar hij uitmondt in de Desna. Die vloeit op zijn beurt naar Kiev, waar hij verbonden is met een reservoir dat miljoenen mensen van water voorziet. In Kiev stort de Desna zich vervolgens in de Dnjepr, een van de belangrijkste rivieren van Europa. Een probleem met de Seym kan dan ook enorme repercussies hebben. Oekraïne verdenkt Rusland er nu van dat het de Seym vergiftigd heeft. Moskou zou met opzet een enorme hoeveelheid chemisch afval van een suikerfabriek in de rivier geloosd hebben ter hoogte van de grensplaats Tjotkino, met dodelijke gevolgen voor de fauna en flora stroomafwaarts in Oekraïne.

De vergiftiging werd op 17 augustus ontdekt. Ammoniak, magnesium en andere giftige nitraten deden het zuurstofniveau in het water drastisch dalen, waardoor het ecosysteem van de Seym crashte. Op de oevers van de rivier spoelden daarop massaal dode vissen, rivierkreeften en weekdieren aan. En het bleef niet bij de Seym alleen. Korte tijd later kreeg de burgemeester van Slabyn aan de Desna – in de buurt van Tsjernihiv – een verontrustend telefoontje. De autoriteiten waarschuwden hem dat er een ramp zijn richting uit kwam. Hij zag de eerste dode vissen drijven op 11 september.

Toen hij het volgende weekend terugging, lagen de oevers van de Desna bezaaid met rottende vis. “De stank was verschrikkelijk. Je kon nauwelijks ademen”, getuigt hij bij een correspondent van de Britse krant The Guardian. “Alles is dood, van de kleinste karper tot de grootste meerval.”

De ecologische inspectie van Tsjernihiv noemt het ecocide en zegt dat meer dan 650 kilometer rivier vervuild is. “Het is een enorme catastrofe”, aldus diensthoofd Serhi Zjoek. “Geen enkel organisme heeft het overleefd. Dit is ongezien. Dit is de eerste volledig dode rivier van Europa.”

Zjoek vreest dat het jaren kan duren eer de rivier zich hersteld heeft. En dan houdt hij nog geen rekening met het aanhoudende oorlogsgeweld, dat ook druk zet op de ecologie van rivieren.

De Oekraïense minister van Milieubescherming Svitlana Hryntsjoek verzekert dat het waterverbruik in Kiev voorlopig veilig is. Daarvoor zijn bijzondere maatregelen genomen. Die moeten de dode vissen en de schadelijke nitraten uit het water halen. Het water wordt ook altijd gezuiverd eer het als drinkwater wordt aangeboden. (HLN)

Fototekst: De rivier de Seym. (Shutterstock / Valentyn Volkov)…[+]