WESTELIJKE JORDAAN­OEVER – De Israëlische regering en kolonisten nemen steeds meer land in van Palestijnen op de bezette Westelijke Jordaanoever. In de eerste maanden van het jaar heeft de regering grote stukken land toegezegd voor illegale nederzettingen en militair gebruik.

Vorige maand werd nog een stuk land van tien vierkante kilometer aangewezen voor nederzettingen, die illegaal zijn volgens internationaal recht. Het is het grootste stuk land dat wordt afgenomen sinds de Oslo-akkoorden in 1993, blijkt uit cijfers van Peace Now, een Israëlische organisatie die landroof op de Westoever documenteert. In het Palestijnse gebied nemen ook het aantal buitenposten toe. Dat zijn illegale woonwijken die grenzen aan bestaande nederzettingen. Volgens Israëlische media heeft minister Smotrich nu het plan om 68 buitenposten te legaliseren. Zijn eerste stap is om deze wijken aan te sluiten op publieke voorzieningen.

In totaal zijn er nu zo’n 150 buitenposten op de Westoever. Vorig jaar werden nog vijftien buitenposten gelegaliseerd tot nederzetting zodat ze niet meer in strijd zijn met de Israëlische wet, maar nog wel met internationaal recht. Ook wordt er veel bijgebouwd: de regering gaf onlangs groen licht voor de bouw van 3500 nieuwe huizenblokken in drie nederzettingen.

De ultrarechtse minister Smotrich, die financiën en civiel bestuur in bezet gebied in zijn portefeuille heeft en zelf kolonist is, publiceerde jaren geleden een plan om de Westoever te annexeren. Hij zei vorige maand dat de regering “op strategische wijze” nederzettingen wil bevorderen. Hij richtte zich op critici in “die ons recht op Judea en Samaria wil ondermijnen”. Daarmee gebruikte hij de bijbelse namen voor het gebied. De regering zet zo daadwerkelijk stappen in de richting van een annexatie, zegt Mauricio Lapchik van Peace Now. “Het idee is dat er steeds meer kolonisten in het gebied gaan wonen, zodat de scheidslijn met het Palestijnse gebied verdwijnt.” Inmiddels wonen zo’n 700.000 kolonisten op de Westoever en in Oost-Jeruzalem en dat aantal blijft toenemen. Het is een van de grote obstakels voor een tweestatenoplossing.

Premier Netanyahu verklaarde in december trots te zijn dat hij in zijn politieke carrière de oprichting van een Palestijnse staat heeft tegengehouden. “Onder zijn Likud-partij zijn in de afgelopen decennia meer nederzettingen gebouwd en gelegaliseerd dan onder welke andere partij dan ook”, zegt Mateo Cohen, onderzoeker naar rechts gedachtegoed aan de Universiteit Leiden, gespecialiseerd in Israël.

Netanyahu en zijn bondgenoten hebben herhaaldelijk benadrukt dat Joden het exclusieve recht hebben op alle gebieden. “Het gaat steeds verder in de richting van een kastesysteem, waarbij Palestijnen in bezet gebied geen mensenrechten hebben”, zegt Cohen. “Hun ideologie is dat ze waar dan ook een soevereine Palestijnse staat verwerpen.”

Met de steun van de regering en door de oorlog in Gaza zien Joodse kolonisten hun kans schoon om meer land in te nemen, zeggen mensenrechtenorganisaties als Human Rights Watch en B’tselem. Er is sinds oktober een enorme toename aan kolonistenactiviteit, registreerde Peace Now. Naast de buitenposten hebben kolonisten zeker achttien wegen overgenomen die Palestijnen niet meer mogen gebruiken.

Kolonisten gebruiken nu dagelijks geweld tegen Palestijnen, vaak in samenwerking met het leger. De VN registreerde sinds oktober al ruim 700 aanvallen. Het leven op de Westoever stond al in het teken van de bezetting met de aanwezigheid van militairen en de vele checkpoints en wegversperringen. Nu worden Palestijnen nog verder teruggedrongen in hun leefgebied.

Westerse leiders hebben het geweld en de uitbreidingen van nederzettingen herhaaldelijk veroordeeld. Zo riep de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken de regering van Netanyahu verschillende keren op hiermee te stoppen, overigens zonder daar consequenties aan te verbinden. De kritiek lijkt weinig indruk te maken op Israël.

De afgelopen vijftien jaar zijn geen serieuze stappen gezet richting duurzame vrede. Met de oorlog in Gaza lijkt een politieke oplossing verder weg dan ooit en is de steun voor een Palestijnse staat tot een dieptepunt gedaald, ziet Cohen. “De uitbreiding van nederzettingen is een manier om het onmogelijk te maken om het conflict ooit nog samen op te lossen.”

(NOS)…[+]