WARSCHAU  –  De Poolse regering wil het recht op asiel tijdelijk afschaffen. Dat heeft de Poolse premier Tusk bekendgemaakt op een partijbijeenkomst. Hij zei ook de Europese Unie te zullen vragen om de maatregel te respecteren.

Volgens Tusk maken de Belarussische president Loekasjenko, de Russische president Poetin en talloze mensensmokkelaars misbruik van het asielrecht door migranten af te sturen op de Poolse grens. Volgens Politico hebben meer dan 26.000 migranten dit jaar vanuit Belarus geprobeerd de Poolse grens over te steken.

Het asielrecht is op Europees niveau vastgelegd en lidstaten kunnen daar niet zomaar van afwijken. In het nieuwe asiel en migratiepact, dat de EU dit jaar sloot, staat dat landen een crisissituatie kunnen uitroepen als asielzoekers voor politieke doeleinden worden ingezet. Hiervoor is wel toestemming nodig.

Belarus begon in 2021 met het sturen van vliegtuigen naar onder meer Syrië en Libanon om migranten op te halen, die vervolgens werden gedwongen om de grens met de Europese Unie over te steken. Belarus deed dit nadat westerse landen nieuwe sancties instelden tegen het regime van president Loekasjenko.

Polen beschuldigt Rusland en Belarus er sindsdien van met opzet migranten de grens over te sturen om de situatie in het land en de Europese Unie te destabiliseren. Beide landen ontkennen dit, al dreigde Loekasjenko in het verleden al eens met het doelbewust doorlaten van migranten.

Polen bouwde de afgelopen jaren een hek langs de grens met Belarus dat de migranten tegen moet houden. Eerder deed ook Litouwen dat.

Het recht op asiel is op Europees niveau vastgelegd. Jarenlang werd er in Brussel onderhandeld over het nieuwe Europese migratiepact, dat dit jaar werd getekend.

Vorige maand bracht de Commissaris voor de Mensenrechten van de Raad van Europa, Michael O’Flaherty een bezoek aan de grens. Hij prees Polen voor de opvang van vele Oekraïense vluchtelingen en erkende dat Polen voor grote uitdagingen stond door de acties van de Belarussische autoriteiten.

Toch waarschuwde hij dat de manier waarop Polen met asielzoekers vanuit Belarus omgaat, het terugsturen van alle migranten zonder hun aanvraag te beoordelen, niet past bij de internationale normen op het gebied van mensenrechten en het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens. De Raad van Europa is overigens geen orgaan van de EU, maar werkt wel samen met de EU op het gebied van mensenrechten.

De Europese Commissie heeft nog niet gereageerd op de aankondiging van Tusk.

Polen is niet het enige EU-land dat de afgelopen tijd om een uitzondering heeft gevraagd op de Europese asielregels. Zo hebben ook Nederland en Hongarije om uitzonderingsposities gevraagd als er een nieuw Europees verdrag komt over migratie. (NOS)

Fototekst: De Poolse premier Tusk tijdens de partijbijeenkomst. (EPA) …[+]