PARAMARIBO – Advocaat Serena Essed heeft vrijdagavond tijdens de discussieavond van de Nationale Partij Suriname (NPS) aangegeven dat de wijzigingen die in het kiesstelsel zijn doorgevoerd een historische doorbraak zijn voor Suriname.

Essed begon met een terugblik op de eerste verkiezingen in Suriname op 8 mei 1866. “Destijds mochten slechts 217 mensen stemmen, een gevolg van het censuskiesrecht dat stemmen beperkte tot belastingbetalers. In de daaropvolgende decennia onderging het kiesstelsel meerdere ingrijpende wijzigingen. De invoering van vrouwenkiesrecht in 1948 betekende een belangrijke stap in de democratisering. Later, in 1987, werd het districtenstelsel ingevoerd en het aantal zetels in de Nationale Assemblée uitgebreid naar 51. “Maar ondanks deze hervormingen bleef het kiesstelsel een bron van onvrede, wat uiteindelijk leidde tot de recente aanpassing”, vertelt Essed.

De weg naar landelijke evenredigheid was volgens haar geen eenvoudige. Essed verwees naar een artikel van Hugo Fernandes Mendes, waarin hij stelde dat slechts één advocaat nodig was om het systeem juridisch aan te vechten. Geïnspireerd door deze gedachte startte zij een juridische strijd die op 5 augustus 2022 culmineerde in een uitspraak van het Constitutioneel Hof. “Op 13 oktober 2023 werd een historische doorbraak bereikt: de grondwet en kiesregeling werden gewijzigd. Opvallend genoeg bestond de kern van deze hervorming slechts uit het schrappen van twee woorden: ‘per district’. “Een ingreep die jarenlang als te complex werd beschouwd, bleek uiteindelijk verrassend eenvoudig te realiseren”, zegt zij.

Essed benadrukte echter dat deze wijziging slechts het begin is. “Cruciale hervormingen, zoals een onafhankelijke verkiezingsautoriteit en de rol van Districts- en Ressortraden, moeten nog worden doorgevoerd. Daarnaast zijn er discussies over de positionering van kandidaten op kiezerslijsten”. Essed sloot af met de woorden van Nelson Mandela: “It always seems impossible until it’s done.” De recente wijzigingen tonen volgens Essed aan dat vastberadenheid en samenwerking tot historische veranderingen kunnen leiden. De strijd voor een eerlijk kiesstelsel is nog niet ten einde, maar de eerste en belangrijkste stap is gezet.