VIETNAM – De 67-jarige Vietnamese vastgoedtycoon Truong My Lan zou elf jaar lang een van de grootste banken van het land hebben opgelicht voor miljarden. Voor die aanklacht moest de zakenvrouw voor de rechter verschijnen. Een ongezien spektakelproces, zo klonk het bij waarnemers. Het ging om een van de grootste bankfraudes ooit wereldwijd. Ze riskeerde de doodstraf en dat verdict heeft ze ook gekregen voor verduistering, omkoping en het schenden van bankregels.
De rechtszaak van Truong My Lan vond plaats in Ho Chi Minhstad, het vroegere Saigon. Het communistische regime van Vietnam is doorgaans erg zuinig op informatie voor het brede publiek, maar in deze zaak werd er duchtig met details gestrooid. Zo wisten we dat de zakenvrouw ervan beschuldigd werd dat ze voor 41 miljard euro aan leningen was aangegaan bij de Saigon Commercial Bank. Ruim €25 miljard daarvan was verdwenen, volgens de aanklagers. Maar liefst 2.700 getuigen werden opgeroepen voor het proces, waar ook zo’n 200 advocaten bij betrokken waren. Het bewijsmateriaal was opgeborgen in 104 dozen, samen goed voor een gewicht van zes ton.
Truong My Lan stond terecht met nog 85 andere beschuldigden. Zelf ontkende Truong My Lan alles, maar ze riskeerde samen met dertien andere beklaagden de doodstraf. “Ik denk dat er nog nooit zo’n showproces heeft plaatsgevonden in het communistische tijdperk”, zegt David Brown, een gepensioneerde ambtenaar van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, met een lange ervaring in Vietnam. “Er is zeker niets geweest van deze omvang.”
Het proces was een nieuw hoofdstuk in de aanpak van de wijdverbreide corruptie in Vietnam met harde hand, die de voorzitter van de Communistische Partij, Nguyen Phu Trong (79), in 2016 is begonnen. Twee presidenten en twee vicepremiers moesten al opstappen door deze anticorruptiecampagne. Honderden ambtenaren werden gestraft, tot een verblijf in de cel toe.
Truong My Lan kan dus de volgende zijn. Zij is een van de rijkste vrouwen van Vietnam. Ze begon als verkoopster van cosmetica op de markt, samen met haar moeder. Rond 1986 begon ze land en onroerend goed te kopen en tegen de jaren 1990 bezat ze een grote portefeuille van hotels en restaurants. De meeste welgestelde Vietnamezen verwierven hun rijkdom via projectontwikkeling en speculatie in vastgoed. Omdat alle gronden officieel staatseigendom zijn, spelen persoonlijke relaties en corruptie een doorslaggevende rol om daar geld mee te verdienen.
Tegen 2011 was Truong My Lan een bekende zakenvrouw in Ho Chi Minhstad. Ze mocht toen drie kleinere banken omvormen tot één grote: de Saigon Commercial Bank. In Vietnam mag een persoon niet meer dan 5 procent aandelen van een bank bezitten. Maar via een netwerk van lege vennootschappen wist Truong My Lan meer dan 90 procent van de aandelen in haar bezit te krijgen. Zo kon ze haar eigen mannetjes op belangrijke posten zetten, waardoor ze voor haar honderden lege vennootschappen honderden leningen kon aangaan. Haar leningen maakten 93 procent van alle leningen van de bank uit.
Truong My Lan werd zo miljardair. Volgens de beschuldigingen zou ze haar chauffeur vanaf februari 2019 over een periode van drie jaar in totaal meer dan €3,7 miljard (108 biljoen Vietnamese dong) hebben laten afhalen. Dat geld – minstens twee ton aan bankbiljetten – verstopte ze in haar kelder.
Om onder de radar te blijven, zou ze onder anderen een hoofdinspecteur van de bank hebben omgekocht voor omgerekend €4,65 miljoen. Hij riskeerde een levenslange celstraf daarvoor.
Volgens David Brown kon Truong My Lan decennialang haar gang gaan, omdat ze beschermd werd door machtige figuren uit de zaken- en politieke wereld in Ho Chi Minhstad. Waarom die bescherming dan nu blijkbaar wegvalt, heeft volgens Brown te maken met de wens van de Communistische Partij, gevestigd in het noorden in de hoofdstad Hanoi, paal en perk wou stellen aan het vrij spel van de zakenwereld in Ho Chi Minhstad in het zuiden van Vietnam. “Wat Nguyen Phu Trong en zijn bondgenoten in de partij proberen is om de controle over Saigon terug te krijgen, of op zijn minst te voorkomen dat ze wegglijdt”, aldus Brown. (HLN)…[+]